محمد شهبازی همزمان با سالگرد سقوط هواپیمای آنتونوف 140 با اشاره به 30هزار نفر ساعت کار 11 گروه کارشناسی سازمان هواپیمایی کشوری افزود: متأسفانه بررسی ها نشان می دهد سامانه کنترل موتور که وظیفه اطلاع رسانی و هشدار به گروه پروازی و فدر کردن ملخ موتور هواپیما را عهده داشته، با 17 ثانیه تأخیر عمل کرده است.
مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونوف140 افزود: دمای بالای هوا، وزش باد جانبی با مؤلفه باد پشت بالا، وزن بیش ازحد مجاز و برخی موارد دیگر نیز در بروز سانحه آنتونوف 140تأثیر گذار بوده است.
شهبازی بابیان اینکه گزارش نهایی در 72 صفحه برای مراجع ذیصلاح ارسال شده است، گفت: در این بررسی ها مشخص شد خلبان اشتباهاتی داشته اما دلیل اصلی سانحه اشتباه خلبان نبوده است.
مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونوف140 گفت: بر اساس مقررات بین المللی گزارش نهایی این سانحه برای کشورهای مربوط ازجمله اوکراین و روسیه ارسال می شود و آنها دو ماه فرصت دارند نظر خود را اعلام کنند.
شهبازی افزود: پسازاین مرحله، گزارش نهایی به صورت عمومی منتشر و به سازمان بین المللی هوانوردی ایکائو و سایر مراجع ارسال خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه این گزارش در مقایسه با حوادث مشابه هوایی در جهان در مدت زمان خوبی به جمع بندی رسیده است، درباره مراحل و جزئیات بررسی سانحه آنتونوف 140 گفت: در پی وقوع سانحه هواپیمای آنتونوف140 در مرداد سال گذشته، سازمان هواپیمایی کشوری با تشکیل تیم بررسی سانحه، متشکل از 11 کارگروه از متخصصان مجرب اقدام به بررسی این سانحه کرد.
شهبازی افزود: به موازات بررسی این سانحه از جانب این تیم برابر الزامات بین المللی مندرج در ضمیمه شماره 13 پیمان شیکاگو، سازمان هواپیمایی کشوری ضمن اطلاع رسانی به سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) و کشورهای ذی ربط تمهیدات لازم را جهت حضور نمایندگان کمیسیون بررسی سانحه کشورهای مشترک المنافع، شرکت آنتونوف (طراح هواپیما)، شرکت موتورسیچ و پروگرس (طراح و سازنده موتور هواپیما)، شرکت طراح سیستم کنترل موتور و شرکت طراح ملخ هواپیما فراهم کرد.
وی خاطرنشان کرد: آنها نیز در بررسی این سانحه مشارکت کردند و در بررسی این سانحه همچنین از توان و امکانات تعدادی از شرکت های داخلی و متخصصان صنعت هوایی کشور ازجمله متخصصان شرکت هسا، شرکت طراحی و ساخت موتورهای توربینی، شرکت پارس و ... بهره گرفته شد.
مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونوف140 تصریح کرد: پس از بررسی های اولیه؛ گزارش مقدماتی بررسی سانحه در 37 صفحه در تاریخ 1 / 8 /93 تهیه و به مبادی مربوط ارسال شد و پس ازآن تیم بررسی سانحه برای تکمیل بررسی هابه منظور مشخص کردن زوایای مختلف این سانحه اقدام کرد.
شهبازی افزود: در این فرایند بقایای لاشه هواپیما مورد بررسی های دقیق کارشناسی قرار گرفت و برخی از قطعات به کارگاه ها و آزمایشگاه های داخلی جهت انجام آزمایشات مختلف ارسال شد و موتور سمت راست، واحد کنترل سوخت (FCU)، توزیع کننده سوخت و قطعات دیگر به طور کامل باز شد و موردبررسیهای فنی و تحلیل قرار گرفت.
وی ادامه داد: بررسی سایر مستندات و مدارک هواپیما و شواهد عینی و همچنین اطلاعات جعبههای سیاه هواپیما و مکالمات مراقبت پرواز به صورت موشکافانه با تلاش متخصصان داخلی بررسی شد و همچنین فرآیند و نحوه عملیات نجات، اطلاعات هواشناسی و غیره موردبررسی و ارزیابی کارشناسی قرار گرفت.
مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونوف140یادآور شد: در مراحل مختلف کارشناسان خارجی با سفر به ایران ضمن بازدید از لاشه هواپیما و بررسی اطلاعات FDR و CVR (جعبه های سیاه) هواپیما در امر بررسی این سانحه مشارکت کردند.
شهبازی ابراز داشت: در مرحله اخیر که نمایندگان کمسیون بررسی سانحه کشورهای مشترک المنافع، شرکت طراح سیستم کنترل موتور و شرکت طراح و سازنده ملخ هواپیما حضور داشتند، تیم بررسی سانحه یافته های خود در ارتباط با بررسی این سانحه، به ویژه گراف های تهیه شده از جعبه سیاه هواپیما را به تیم خارجی ارائه و اقدام به تبادل نظر با طرف های مذکور کرد.
وی اظهار داشت: تیم بررسی سانحه مشکلات مربوط به عملکرد هواپیما، موتور و سیستم های مختلف آن را در این سانحه مطرح و نظر تیم خارجی را جویا شد که دراین ارتباط تیم خارجی اظهارنظر در مورد برخی یافته های تیم بررسی سانحه را موکول به بررسی های تکمیلی کرد.
مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونوف140 افزود: تیمی متشکل از کارشناسان بررسی سانحه با سفر به اوکراین و حضور در شرکت طراح هواپیما ضمن تبادل نظر با شرکت سازنده پیگیر دلایل برخی از اشکالات و عملکرد نامناسب هواپیما و سیستم کنترل موتور آن شد و همچنین به منظور انجام آزمایش تکمیلی بر روی محفظه احتراق موتور هواپیما قطعه مذکور به آزمایشگاه پیشرفته کشور روسیه ارسال شد که در حال حاضر برخی از آزمایشات تحت نظارت کارشناسان تیم بررسی سانحه انجام شده و مقرر است پس از تکمیل آزمایشات گزارش تحلیلی آن تحویل تیم بررسی سانحه شود.
مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف140 به تشریح گزینه های مطرح شده درباره دلایل از دست رفتن موتور هواپیما پرداخت و گفت: طبق بررسی های انجام شده سناریوی ارائه شده مبنی بر اینکه جریان مغشوش ناشی از هواپیمای جلویی (wake turbulence) باعث از دست رفتن موتور این هواپیما شده است، در بررسی های دقیق کارشناسی تیم بررسی سازمان هواپیمایی کشوری، رد شد و نظریه تیم بررسی سانحه سازمان نیز پس از ارائه به طرفهای خارجی مورد تأیید تیم کمیسیون بررسی سوانح کشورهای مشترک المنافع و شرکت آنتونوف نیز قرار گرفت.
شهبازی گفت: عملکرد سیستم کنترل الکترونیکی موتور هنگام از دست رفتن موتور نامناسب بوده و این موضوع تأثیر زیادی در وقوع این سانحه داشته است. عملکرد ناصحیح این سیستم باعث شده است، هشدار از دست رفتن موتور به شکل صحیح و به موقع به خلبانان پرواز داده نشود و از طرف دیگر ملخ این موتور نیز با تأخیرفدر (feather) شده است.
وی بابیان اینکه بررسی های پارامترهای جعبه سیاه (FDR) از جانب تیم بررسی سانحه از عملکرد غیرمتعارف این سیستم در حین از دست رفتن موتور حکایت دارد افزود: بررسی های تکمیلی دراین باره نشان داد عملکرد نامناسب این سیستم می تواند دلیل از دست رفتن موتور باشد لذا پس از تکمیل بررسی ها، یافته های تیم بررسی سانحه دراین بارهبه طرفهای خارجی نیز منتقل شد.
مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونوف140 گفت: بر اساسآزمایش هایانجام شده بر روی محفظه احتراق موتور در داخل کشور وجود شکستگی در پوسته محفظه احتراق در اثر ضربه ناشی از سانحه ایجادشده و وجود ترک در آن قبل از وقوع سانحه تأیید نشد بااین وجود به پیشنهاد طرف خارجی و به منظور انجام آزمایش های تکمیلی، این قطعه به آزمایشگاه های مجهز کشور روسیه ارسال و مقررشده است نتایج آن به زودی در اختیار تیم بررسی سانحه قرار گیرد.
شهبازی تصریح کرد: سایر مسائل مربوط به این سانحه از زمان بارگیری تا زمان سقوط و حتی سوابق و مستندات هواپیما، مربوط به قبل از بروز این سانحه به دقتاز جانب تیم بررسی سانحه تجزیه وتحلیل شده است که در گزارش نهایی ارائه خواهد شد.
وی گفت: عملکرد نامناسب سیستم کنترل موتور (SAO 2000) همزمان با ازکارافتادن موتور سمت راست، حدود 2 ثانیه قبل از جدا شدن هواپیما از سطح باند دلیل بروز این سانحه بوده است. البته عوامل دیگری ازجمله رعایت نکردن دستورالعملهای مربوط به محاسبه وزن بار و مسافر (وزن برخاست بیش ازحد مجاز هواپیما) وجود باد جانبی با مؤلفه باد پشت بالا، دمای بالای هوا و سرعت تصمیم به برخاست (VR) کمتر از مقدار تعیینشده در کتاب هواپیما، عملکرد خلبانان و همچنین وزن خالی بالای این هواپیما در بروز این سانحه مؤثربوده اند.
وی با اشاره به تأثیرگذار بودن سوختگیری بیش از مقدار موردنیاز برای این پرواز در افزایش آتشسوزی بعد از برخورد هواپیما به زمین افزود: قرار بود شرکت آنتونوف در ده روز پس از برگزاری جلسات کارشناسی اخیر گزارش خود را ارائه داده و به سؤالات تیم بررسی سانحه پاسخ دهد و همچنین گروه دوم از کارشناسان تیم بررسی به کشور اکراین اعزام شوند که تاکنون به دلیل عدم اعلام آمادگی شرکت آنتونوف این گروه اعزام نشده اند ولی برابر پیگیری هایانجام شده مقرر است این تیم بهزودی به اوکراین اعزام شوند.
شهبازی، ابراز داشت: پیش نویس گزارش نهایی با توجه به مقررات و الزامات بین المللی تهیه شده که پس از دریافت نتایج آزمایشهای تکمیلی محفظه احتراق از روسیه، پاسخ سؤالات تیم بررسی از طراح در خصوص عملکرد نامناسب موتور و سیستم های کنترل آن و نظر شرکت آنتونوف، این گزارش تکمیل و به کشورهای مربوط ارسال می شود.
وی تاکید کرد: این کشورها حداکثر 60 روز فرصت دارند نظر خود را به صورت مکتوب به تیم بررسی سانحه ارائه کنند و گزارش نهایی پس از دریافت این نظر، تکمیل و برای ایکائو و سایر مبادی مربوطه ارسال می شود.
